Pu/pd

Definitie

Polyurie
Hond: >90-100 mL/kg/dag
Kat: >45 mL/kg/dag
Polydipsie
Hond en kat: >50 mL/kg/dag

Polyurie/Polydipsie (Pu/Pd) betekent veel plassen en veel drinken. In talrijke handboeken zal men de hiernaast afgebeelde richtlijnen vinden. Deze zijn wellicht juist maar in de praktijk niet erg nuttig. Als een dier binnenkomt met als klacht pu/pd is dit meestal duidelijk, vooral bij dieren die binnen leven. Zij hebben immers al menigmaal het huis of slaapplaats ondergeplast.

Omgekeerd: de eigenaar meldt geen klachten van pu/pd maar het dier heeft er wel degelijk last van, is minder evident. Aan de hand van het urinair soortelijk gewicht kan men de concentratiecapaciteit objectiveren. Er is sprake van polyurie als een dier niet in staat is om urine te produceren met een hoger Sg zoals hieronder weergegeven.

	uSg
Hond	<1.030
Kat	<1.035

De eerste ochtendurine is hiervoor het meest geschikt aangezien deze het meest geconcentreerd is.

Om te kunnen concentreren zijn er 3 systemen die feilloos moeten werken:

1. ADH - Hypofyse
2. Minstens 1/3de functionele tubuli - Nier
3. Hypertoon medullair interstitium (gradiënt) - Nier

DDx

Hond

1. Cushing
2. Diabetes mellitus
3. Chronische nierinsufficiëntie
4. Pyelonefritis
5. Hypercalcemie
6. Pyometra

Zeldzame oorzaken van pu/pd zijn: leveraandoening, centrale diabetes insipidus, Addison, psychogene polydipsie, (iatrogeen) hyperthyroïdie.

Kat

1. Diabetes mellitus
2. Chronische nierinsufficiëntie
3. Pyelonefritis
4. Hypercalcemie
5. Hyperthyroïdie

Zeldzame oorzaken van pu/pd zijn: leveraandoening, centrale diabetes insipidus, Addison, psychogene polydipsie. acromegalie (tenzij diabetes). Net zoals mensen ontwikkelen katten met Cushing geen pu/pd tenzij ook diabetes mellitus in het spel is.

Work up

1. Anamnese: is er wel degelijk pu/pd?
   • Meet het urinair Sg op ochtendurine, zie hierboven
   • Geef een bol water en kijk wat er gebeurt.
   • Leeftijd, ras, geslacht
   • Gewijzigd dieet of omgeving
   • Algemene gezondheidstoestand, eetlust
   • Geneesmiddelen?
2. Labo: bloed -en urineonderzoek
   • CBC, Na, K, Cl, Ca, nierwaarden, leverwaarden, eiwit
   • T4 totaal bij katten, UCo/Cr bij honden
   • routine urineonderzoek en kultuur
   • UP/C indien eiwit urinestick negatief

Indien er uit dit onderzoek niets duidelijk naar voren komt. Quid?

1. Atypische (vroege) Cushing (honden).

   Probeer Cushing zover als mogelijk uit te sluiten adhv dynamische functietesten, ACTH en echografie bijnieren.

2. Milde hyperthyroïdie (katten, honden op T4)

   Herhaal T4 na 2-3w, eventueel aangevuld met fT4 en cTSH

3. Occulte pyelonefritis

   Dikwijls blijft kultuur negatief (lage kiemgetal, intermitterende uitscheiding, inkapseling,..)

   Ab trial gedurende 2w, indien geen resultaat uitbreiden naar 6w

4. Atypische leptospirose

   vaak is pu/pd plots opgetreden

   Serologie en typering, maar kan initieel negatief zijn

5. Vroege nierinsuffiëntie (=nefrogene diabetes insipidus)

   Cystatine C en andere vroege niermerkers kunnen hulpzaam zijn

6. Psychogene polydipsie
7. Centrale Diabetes Insipidus