Bloedafnametechniek per diersoort: verschil tussen versies
Uit wikilab
(Heeft deze versie voor vertaling gemarkeerd) |
|||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
<translate> | <translate> | ||
| − | ==Algemeen== | + | ==Algemeen== <!--T:1--> |
*Zet alle benodigdheden klaar en binnen handbereik. | *Zet alle benodigdheden klaar en binnen handbereik. | ||
*Desinfecteer steeds de punctieplaats. | *Desinfecteer steeds de punctieplaats. | ||
| Regel 8: | Regel 8: | ||
*Mits vaakbekwaamheid en ervaring is het kortknippen van nagels of andere lichaamsdelen nooit nodig en levert diagnostisch inferieure stalen op. | *Mits vaakbekwaamheid en ervaring is het kortknippen van nagels of andere lichaamsdelen nooit nodig en levert diagnostisch inferieure stalen op. | ||
| − | ==Zoogdieren== | + | ==Zoogdieren== <!--T:2--> |
===Hond=== | ===Hond=== | ||
*Vena cephalica: [http://www.youtube.com/embed/PGi5eeBHU9M?rel=0 Video-instructies] | *Vena cephalica: [http://www.youtube.com/embed/PGi5eeBHU9M?rel=0 Video-instructies] | ||
| Regel 14: | Regel 14: | ||
*Vena saphena | *Vena saphena | ||
| − | ===Kat=== | + | ===Kat=== <!--T:3--> |
*Vena jugularis: 21-20G X 1-1.5<nowiki>''</nowiki>1, 5-10 cc [http://www.youtube.com/embed/SOE8-0rZGdE?rel=0 Video-instructies] | *Vena jugularis: 21-20G X 1-1.5<nowiki>''</nowiki>1, 5-10 cc [http://www.youtube.com/embed/SOE8-0rZGdE?rel=0 Video-instructies] | ||
*Vena cephalica | *Vena cephalica | ||
| − | ===Konijn=== | + | ===Konijn=== <!--T:4--> |
*Smeer vooraf [http://www.bcfi.be/ggr/index.cfm?ggrWelk=/GGR/MPG//MPG_RB.cfm&keyword=EMLA EMLA crème] (lokaal anestheticum) op de vene | *Smeer vooraf [http://www.bcfi.be/ggr/index.cfm?ggrWelk=/GGR/MPG//MPG_RB.cfm&keyword=EMLA EMLA crème] (lokaal anestheticum) op de vene | ||
*Door de relatief korte prothrombinetijd, stolt het bloed snel. Prehepariniseren van naald en spuit kan dit helpen voorkomen. | *Door de relatief korte prothrombinetijd, stolt het bloed snel. Prehepariniseren van naald en spuit kan dit helpen voorkomen. | ||
*[[Bloedname micro-collectie|Micro-collectietubes]] aanbevolen. | *[[Bloedname micro-collectie|Micro-collectietubes]] aanbevolen. | ||
| + | <!--T:5--> | ||
#Vena jugularis: 22-27G, 1-5 cc, meest gebruikte toegangsweg, groot volume, moeilijker bij obese dieren of dikke nekplooien. | #Vena jugularis: 22-27G, 1-5 cc, meest gebruikte toegangsweg, groot volume, moeilijker bij obese dieren of dikke nekplooien. | ||
#Vena saphena lateralis: 22-27G, 1-2 cc, let op voor stampen | #Vena saphena lateralis: 22-27G, 1-2 cc, let op voor stampen | ||
| Regel 28: | Regel 29: | ||
#Vena cephalica: reserveer voor IV kathederisatie | #Vena cephalica: reserveer voor IV kathederisatie | ||
| + | <!--T:6--> | ||
Voor een excellent overzicht van de mogelijkheden, [http://www.lafebervet.com/small-mammal-medicine/rabbits/blood-collection-in-rabbits-2 bekijk deze videoinstructies] | Voor een excellent overzicht van de mogelijkheden, [http://www.lafebervet.com/small-mammal-medicine/rabbits/blood-collection-in-rabbits-2 bekijk deze videoinstructies] | ||
| − | ===Fret=== | + | ===Fret=== <!--T:7--> |
* Sedeer (Midazolam, Isofluraan) indien geen of weinig ervaring. Hou wel rekening met verlaagde hematologiewaarden. | * Sedeer (Midazolam, Isofluraan) indien geen of weinig ervaring. Hou wel rekening met verlaagde hematologiewaarden. | ||
* Dikke huid, vooral over de nek. Gebruik telkens een nieuwe naald bij herhaalde punctie. | * Dikke huid, vooral over de nek. Gebruik telkens een nieuwe naald bij herhaalde punctie. | ||
* [[Bloedname micro-collectie|Micro-collectietubes]] aanbevolen | * [[Bloedname micro-collectie|Micro-collectietubes]] aanbevolen | ||
| + | <!--T:8--> | ||
#Vena jugularis: 25G, 1-3 cc, meest courante methode voor groot volume | #Vena jugularis: 25G, 1-3 cc, meest courante methode voor groot volume | ||
#Vena cava cranialis: 25G, 1-3 cc, snelste manier voor een groot volume, het hart ligt diep in de lange thorax, veilig zolang het dier niet beweegt. | #Vena cava cranialis: 25G, 1-3 cc, snelste manier voor een groot volume, het hart ligt diep in de lange thorax, veilig zolang het dier niet beweegt. | ||
| Regel 40: | Regel 43: | ||
#Vena cephalica: reserveer voor IV cathederisatie | #Vena cephalica: reserveer voor IV cathederisatie | ||
| + | <!--T:9--> | ||
Voor een excellent overzicht van de mogelijkheden, [http://www.lafebervet.com/small-mammal-medicine-2/ferret/blood-collection-in-ferrets-2 bekijk deze videoinstructies ] | Voor een excellent overzicht van de mogelijkheden, [http://www.lafebervet.com/small-mammal-medicine-2/ferret/blood-collection-in-ferrets-2 bekijk deze videoinstructies ] | ||
| − | ===Paard=== | + | ===Paard=== <!--T:10--> |
*Vena jugularis [http://www.youtube.com/embed/af-hEHWQXvY?rel=0 Video-instructies] | *Vena jugularis [http://www.youtube.com/embed/af-hEHWQXvY?rel=0 Video-instructies] | ||
| − | ===Rund=== | + | ===Rund=== <!--T:11--> |
*Vena coccygea ventralis [http://partnersah.vet.cornell.edu/bovine/tail-bleeding-for-blood-collection Video-instructies] | *Vena coccygea ventralis [http://partnersah.vet.cornell.edu/bovine/tail-bleeding-for-blood-collection Video-instructies] | ||
*Vena jugularis [http://www.youtube.com/embed/N2fy9CwYRDw?rel=0 Video-instructies] | *Vena jugularis [http://www.youtube.com/embed/N2fy9CwYRDw?rel=0 Video-instructies] | ||
| − | ===Schaap en geit=== | + | ===Schaap en geit=== <!--T:12--> |
*Vena jugularis [http://www.youtube.com/embed/s1xwgN_reyg?rel=0 Video-instructies] | *Vena jugularis [http://www.youtube.com/embed/s1xwgN_reyg?rel=0 Video-instructies] | ||
| − | ===Varken=== | + | ===Varken=== <!--T:13--> |
*Vena jugularis | *Vena jugularis | ||
*Vena cava cranialis | *Vena cava cranialis | ||
| Regel 62: | Regel 66: | ||
*Vena auricularis: 20G <sup>5</sup>/<sub>8</sub><nowiki>''</nowiki> naald, kleine volumes, makkelijk gecontamineerd | *Vena auricularis: 20G <sup>5</sup>/<sub>8</sub><nowiki>''</nowiki> naald, kleine volumes, makkelijk gecontamineerd | ||
| − | ==Reptielen== | + | ==Reptielen== <!--T:14--> |
*Gebruik [[heparine|heparine-tubes]], EDTA veroorzaakt hemolyse.<ref>{{#pmid:9638624}}</ref> Een heparine-afname kan bovendien zowel voor hematologie als biochemie gebruikt worden. | *Gebruik [[heparine|heparine-tubes]], EDTA veroorzaakt hemolyse.<ref>{{#pmid:9638624}}</ref> Een heparine-afname kan bovendien zowel voor hematologie als biochemie gebruikt worden. | ||
*[[Bloedname micro-collectie|Micro-collectietubes]] aanbevolen | *[[Bloedname micro-collectie|Micro-collectietubes]] aanbevolen | ||
| − | ===Slang=== | + | ===Slang=== <!--T:15--> |
#Vena coccygea ventralis: 21-25G x 5/8-1<nowiki>''</nowiki> | #Vena coccygea ventralis: 21-25G x 5/8-1<nowiki>''</nowiki> | ||
#Cardiocentesis: 23-25G x 5/8-1<nowiki>''</nowiki>. Uit onderzoek by Pythons bleek seriele punctie goed verdragen te worden. <ref>{{#pmid:15636554}}</ref> | #Cardiocentesis: 23-25G x 5/8-1<nowiki>''</nowiki>. Uit onderzoek by Pythons bleek seriele punctie goed verdragen te worden. <ref>{{#pmid:15636554}}</ref> | ||
#Vena palatina: 25G x 5/8<nowiki>''</nowiki>. | #Vena palatina: 25G x 5/8<nowiki>''</nowiki>. | ||
| + | <!--T:16--> | ||
[http://www.youtube.com/watch?v=5RluUKv5Asw?rel=0 Video-instructies] | [http://www.youtube.com/watch?v=5RluUKv5Asw?rel=0 Video-instructies] | ||
| − | ===Hagedis=== | + | ===Hagedis=== <!--T:17--> |
#Vena coccygea ventralis: 22-25G, 1-1.5<nowiki>''</nowiki> [http://www.youtube.com/watch?v=Hgglgf9euNA?rel=0 Video-instructies] | #Vena coccygea ventralis: 22-25G, 1-1.5<nowiki>''</nowiki> [http://www.youtube.com/watch?v=Hgglgf9euNA?rel=0 Video-instructies] | ||
#Vena abdominalis ventralis:: 22-25G, 1-1.5<nowiki>''</nowiki> | #Vena abdominalis ventralis:: 22-25G, 1-1.5<nowiki>''</nowiki> | ||
#Vena jugularis: vooral geschikt bij kameleons <ref>{{#pmid:12788022}}</ref> | #Vena jugularis: vooral geschikt bij kameleons <ref>{{#pmid:12788022}}</ref> | ||
| − | ===Schildpad=== | + | ===Schildpad=== <!--T:18--> |
#Vena jugularis: rechter vene dikwijls groter dan links | #Vena jugularis: rechter vene dikwijls groter dan links | ||
#Subcarapaciale veneuze sinus: nuttig wanneer de kop niet kan gestrekt worden | #Subcarapaciale veneuze sinus: nuttig wanneer de kop niet kan gestrekt worden | ||
| Regel 85: | Regel 90: | ||
#Brachiale veneuze plexus, femorale veneuze plexus, femorale vene: dikwijls lymfecontaminatie | #Brachiale veneuze plexus, femorale veneuze plexus, femorale vene: dikwijls lymfecontaminatie | ||
| + | <!--T:19--> | ||
[http://www.youtube.com/watch?v=3U0JOV0lBrM?rel=0 Video-instructies] | [http://www.youtube.com/watch?v=3U0JOV0lBrM?rel=0 Video-instructies] | ||
| − | ==Vogels== | + | ==Vogels== <!--T:20--> |
*Gebruik [[heparine|heparine-tubes]], hier kan zowel hematologie als biochemie op uitgevoerd worden. | *Gebruik [[heparine|heparine-tubes]], hier kan zowel hematologie als biochemie op uitgevoerd worden. | ||
*Voor kleine dieren zijn [[Bloedname micro-collectie|micro-collectietubes]] aanbevolen. | *Voor kleine dieren zijn [[Bloedname micro-collectie|micro-collectietubes]] aanbevolen. | ||
*Gebruik de kleinst mogelijke naalden: <50 g, 27-28G (insulinenaald).; >100 g, 25G naalden | *Gebruik de kleinst mogelijke naalden: <50 g, 27-28G (insulinenaald).; >100 g, 25G naalden | ||
| + | <!--T:21--> | ||
#Vena jugularis: vooral rechter vene, opletten voor hematoom [http://partnersah.vet.cornell.edu/veterinarians/avian-diagnostic-sample-collection/blood-chicks Video-instructies kuiken} | #Vena jugularis: vooral rechter vene, opletten voor hematoom [http://partnersah.vet.cornell.edu/veterinarians/avian-diagnostic-sample-collection/blood-chicks Video-instructies kuiken} | ||
#Vena basilica (vleugelvene): makkelijk hematoom maar zonder erge gevolgen [http://partnersah.vet.cornell.edu/veterinarians/avian-diagnostic-sample-collection/blood-collection-chickens Video-instructies kip] | #Vena basilica (vleugelvene): makkelijk hematoom maar zonder erge gevolgen [http://partnersah.vet.cornell.edu/veterinarians/avian-diagnostic-sample-collection/blood-collection-chickens Video-instructies kip] | ||
#Vena metatarsalis media (pootvene): te vermijden bij roofvogels [http://partnersah.vet.cornell.edu/veterinarians/avian-diagnostic-sample-collection/blood-ducks Video-instructies eend] | #Vena metatarsalis media (pootvene): te vermijden bij roofvogels [http://partnersah.vet.cornell.edu/veterinarians/avian-diagnostic-sample-collection/blood-ducks Video-instructies eend] | ||
| + | <!--T:22--> | ||
[http://wildpro.twycrosszoo.org/000VIDEOS/V2_BloodCollBirds/VideoBirdBloodCollectCDROM.htm Video-instructies] | [http://wildpro.twycrosszoo.org/000VIDEOS/V2_BloodCollBirds/VideoBirdBloodCollectCDROM.htm Video-instructies] | ||
| + | <!--T:23--> | ||
[[Category:Staalname]] | [[Category:Staalname]] | ||
| − | ==Referenties== | + | ==Referenties== <!--T:24--> |
{{Reflist}} | {{Reflist}} | ||
</translate> | </translate> | ||
Versie van 15 dec 2014 om 15:53
Inhoud
Algemeen
- Zet alle benodigdheden klaar en binnen handbereik.
- Desinfecteer steeds de punctieplaats.
- Vanuit staalkwaliteit en hygiënestandpunt is het vacuumsysteem het meest ideale systeem. De vene moet evenwel voldoende groot zijn en er is voldoende manoevreerruimte nodig om naald-adapter-bloedbuis te hanteren. Dit laatste verbetert met ervaring en is soms te verhelpen door gebruik te maken van een vlindernaald.
- Buig naalden nooit om! Hierdoor verliezen ze scherpte en hun silicone-coating waardoor ze minder goed doorschuiven.
- Oefen na punctie lang genoeg druk uit op de punctieplaats om een hematoom te voorkomen.
- Mits vaakbekwaamheid en ervaring is het kortknippen van nagels of andere lichaamsdelen nooit nodig en levert diagnostisch inferieure stalen op.
Zoogdieren
Hond
- Vena cephalica: Video-instructies
- Vena jugularis: 18-21G X 1''1, 5-20 cc
- Vena saphena
Kat
- Vena jugularis: 21-20G X 1-1.5''1, 5-10 cc Video-instructies
- Vena cephalica
Konijn
- Smeer vooraf EMLA crème (lokaal anestheticum) op de vene
- Door de relatief korte prothrombinetijd, stolt het bloed snel. Prehepariniseren van naald en spuit kan dit helpen voorkomen.
- Micro-collectietubes aanbevolen.
- Vena jugularis: 22-27G, 1-5 cc, meest gebruikte toegangsweg, groot volume, moeilijker bij obese dieren of dikke nekplooien.
- Vena saphena lateralis: 22-27G, 1-2 cc, let op voor stampen
- Vena auricularis marginalis: 21-23G vlindernaald, 1-2 cc let op voor schudden
- Vena cephalica: reserveer voor IV kathederisatie
Voor een excellent overzicht van de mogelijkheden, bekijk deze videoinstructies
Fret
- Sedeer (Midazolam, Isofluraan) indien geen of weinig ervaring. Hou wel rekening met verlaagde hematologiewaarden.
- Dikke huid, vooral over de nek. Gebruik telkens een nieuwe naald bij herhaalde punctie.
- Micro-collectietubes aanbevolen
- Vena jugularis: 25G, 1-3 cc, meest courante methode voor groot volume
- Vena cava cranialis: 25G, 1-3 cc, snelste manier voor een groot volume, het hart ligt diep in de lange thorax, veilig zolang het dier niet beweegt.
- Vena saphena: 22-30G, 1 cc, kleine volumes (CBC, Hct, glucose)
- Vena cephalica: reserveer voor IV cathederisatie
Voor een excellent overzicht van de mogelijkheden, bekijk deze videoinstructies
Paard
- Vena jugularis Video-instructies
Rund
- Vena coccygea ventralis Video-instructies
- Vena jugularis Video-instructies
Schaap en geit
- Vena jugularis Video-instructies
Varken
- Vena jugularis
- Vena cava cranialis
- 10 kg: 20G 1'' naald
- 45 kg: 18G 1.5'' naald
- 100 kg: 18G 2'' naald
- Zeug: 16G 4'' naald
- Vena coccygea ventralis: 20G 1'' naald, kleine volumes
- Vena auricularis: 20G 5/8'' naald, kleine volumes, makkelijk gecontamineerd
Reptielen
- Gebruik heparine-tubes, EDTA veroorzaakt hemolyse.[1] Een heparine-afname kan bovendien zowel voor hematologie als biochemie gebruikt worden.
- Micro-collectietubes aanbevolen
Slang
- Vena coccygea ventralis: 21-25G x 5/8-1''
- Cardiocentesis: 23-25G x 5/8-1''. Uit onderzoek by Pythons bleek seriele punctie goed verdragen te worden. [2]
- Vena palatina: 25G x 5/8''.
Hagedis
- Vena coccygea ventralis: 22-25G, 1-1.5'' Video-instructies
- Vena abdominalis ventralis:: 22-25G, 1-1.5''
- Vena jugularis: vooral geschikt bij kameleons [3]
Schildpad
- Vena jugularis: rechter vene dikwijls groter dan links
- Subcarapaciale veneuze sinus: nuttig wanneer de kop niet kan gestrekt worden
- Vena coccygea dorsalis: hoog risico voor lymfecontaminatie
- Occipitale veneuze sinus
- Brachiale veneuze plexus, femorale veneuze plexus, femorale vene: dikwijls lymfecontaminatie
Vogels
- Gebruik heparine-tubes, hier kan zowel hematologie als biochemie op uitgevoerd worden.
- Voor kleine dieren zijn micro-collectietubes aanbevolen.
- Gebruik de kleinst mogelijke naalden: <50 g, 27-28G (insulinenaald).; >100 g, 25G naalden
- Vena jugularis: vooral rechter vene, opletten voor hematoom [http://partnersah.vet.cornell.edu/veterinarians/avian-diagnostic-sample-collection/blood-chicks Video-instructies kuiken}
- Vena basilica (vleugelvene): makkelijk hematoom maar zonder erge gevolgen Video-instructies kip
- Vena metatarsalis media (pootvene): te vermijden bij roofvogels Video-instructies eend
Referenties
- ↑ Muro et al.: Effects of lithium heparin and tripotassium EDTA on hematologic values of Hermann's tortoises (Testudo hermanni). J. Zoo Wildl. Med. 1998;29:40-4. PMID: 9638624.
- ↑ Isaza et al.: Assessment of multiple cardiocentesis in ball pythons (Python regius). Contemp Top Lab Anim Sci 2004;43:35-8. PMID: 15636554.
- ↑ Cuadrado et al.: Comparison between tail and jugular venipuncture techniques for blood sample collection in common chameleons (Chamaeleo chamaeleon). Vet. J. 2003;166:93-7. PMID: 12788022.
