Chlamydophila felis
Inhoud
De parasiet
Chlamydophila felis, voorheen Chlamydia psittaci var. felis[1] is een wereldwijd verspreide obligaat intra-cellulair Gram-negatieve parasiet geassocieerd met hervallende niesziekte en in extremis pneumonie bij katten.
De extracellulaire vorm of elementaire lichaampjes zijn klein, relatief resistent en metabool inactief. Ze worden opgenomen door endocytose in de gasheercel waar ze zich omvormen tot grotere, vegetatieve reticulaire lichaampjes die zich binair delen. Deze hebben geen celwand en zijn op zich ook niet infectieus. Ne 2d hebben ze zich terug omgevormd tot elementaire lichaampjes en komen vrij door lyse van de cel waarbij ze naburige cellen infecteren of een zeldzame keer de bloedbaan bereiken en verder in het lichaam uitzaaien. Het is de reticulaire vorm die - indien het immuunstelsel de infectie onder controle krijgt - slapend persisteert.[2]
De ziekte
Epidemiologie
- <2m vormt maternale immuniteit meestal voldoende bescherming. Vooral kittens tussen de 2 en 6m vormen de risicogroep. Tussen 6m en 1j is deze groep al heel wat kleiner om gradueel af te nemen tot 5j. Na 5j komt de ziekte niet meer voor.[2]
- Zwerfkatten > buitenkatten > huiskatten
- Multihousehold > singles
- Zomer frequenter dan winter[3]
- Serologische prevalentie: tot 11% van de gezonde huiskatten[4], 45% van de vrijlevende katten.
- De parasiet kan tot vele maanden na herstel thv de conjunctiva persisteren.
Verspreiding
- Direct contact. Besmetting van de kittens door de moeder zou reeds gebeuren door contact met de genitale mucosa tijdens de geboorte.
- Aerosol
Symptomen en verloop
De symptomen zijn hoofdzakelijk beperkt tot (chronische) conjunctivitis: gezwollen rode oogleden, blepharospasmen en oogvloei. Kan aanvankelijk beginnen aan één oog maar al gauw zijn beide ogen aangetast. In de acute faze is koorts mogelijk. Virale (calicivirus, FHV-1) en/of bacteriële (Bordetella, Mycoplasma, opportunisten) co-infectie kunnen het ziektebeeld sterk verergeren en uitscheiding verlengen. Soms komt het daarbij tot pneumonie. Onbehandeld, verdwijnt de infectie aanvankelijk vanzelf, om na 10-14d opnieuw op te flakkeren. Bij katten die ten lange leste herstellen van conjunctivitis, kan de infectie symptoomloos voortduren en zo in een cattery een bron vormen van waaruit de infectie persisteert.
In tegenstelling tot FHV-1 infectie overheersen de oculaire symptomen op de ademhalingssymptomen.
Diagnose
Klinisch herstel treedt snel op tijdens behandeling maar herval is kenmerkend indien de behandeling niet lang genoeg wordt voortgezet (4w). Zekerheid over de diagnose werkt motiverend om de therapie aan te houden en daarmee herval en frustratie bij de eigenaar te voorkomen. Heden is PCR de meest gevoelige, specifiek en praktische methode om de parasiet aan te tonen.
- Cytologie: De intra-cellulaire inclusies zijn cytologisch aantoonbaar in conjunctivale brush-stalen, maar niet in elke faze van de infectie. Verwarring met andere niet-Chlamydophila inclusies of artefacten is mogelijk.[5] Gevoeligheid en specificiteit zijn dus niet optimaal.
- Antigendetectie: De talloze antigendetectiekits voor het aantonen van humane Chlamydiose kennen een sterk wisselende gevoeligheid en specificiteit voor Ch. felis.
- Kultuur: Omslachtig en traag. Levensvatbare kiemen noodzakelijk: transport is kritiek.
- Serologie: De kiem persisteert bij hoge titers en vertellen bijgevolg niets over de mate van bescherming van een voorafgaandelijke vaccinatie. Er is ook geen onderscheid tussen infectie en vaccinatie mogelijk. De verder variabele IgG-titers en inconsistent verhoogde IgM-titers maakt dat serologie diagnostisch weinig zinvol is. Epidemiologisch kan men wel stellen dat seronegatieve dieren wellicht geen drager zijn.[2]
Behandeling
- Topisch + systemisch!
- Eerste keus Doxycycline 1x/d gedurende 4w
- Alternatief [[Amoxicilline + clavulaanzuur]] 2-3x/d, gedurende 4w
- Alle katten behandelen, ook die zonder symptomen
Links
- Chlamydophila felis PCR
- Taxonomie
- Wikipedia
- Artikels op Pubmed over katten in de laatste 12 maanden
Referenties
- ↑ Everett et al.: Emended description of the order Chlamydiales, proposal of Parachlamydiaceae fam. nov. and Simkaniaceae fam. nov., each containing one monotypic genus, revised taxonomy of the family Chlamydiaceae, including a new genus and five new species, and standards for the identification of organisms. Int. J. Syst. Bacteriol. 1999;49 Pt 2:415-40. PMID: 10319462.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Infectious Diseases of the Dog and Cat; 4th Ed, 2013; Craig E. Greene; ISBN 9781416061304 Chlamydial infections. p 270-276.
- ↑ Sykes et al.: Prevalence of feline Chlamydia psittaci and feline herpesvirus 1 in cats with upper respiratory tract disease. J. Vet. Intern. Med. 1999;13:153-62. PMID: 10357102.
- ↑ Helps et al.: Factors associated with upper respiratory tract disease caused by feline herpesvirus, feline calicivirus, Chlamydophila felis and Bordetella bronchiseptica in cats: experience from 218 European catteries. Vet. Rec. 2005;156:669-73. PMID: 15908495.
- ↑ Hillström et al.: Evaluation of cytologic findings in feline conjunctivitis. Vet Clin Pathol 2012;41:283-90. PMID: 22551068. DOI.
- ↑ Sykes et al.: Comparison of the polymerase chain reaction and culture for the detection of feline Chlamydia psittaci in untreated and doxycycline-treated experimentally infected cats. J. Vet. Intern. Med. 1999;13:146-52. PMID: 10357101.
- ↑ McDonald et al.: A comparison of DNA amplification, isolation and serology for the detection of Chlamydia psittaci infection in cats. Vet. Rec. 1998;143:97-101. PMID: 9725174.
